Pojazdy uprzywilejowane, znaczenie koloru błysku i pierwszeństwo przejazdu

Pojazdy uprzywilejowane – znaczenie koloru błysku i pierwszeństwo przejazdu

Pojazdy uprzywilejowane odgrywają kluczową rolę w zapewnieniu bezpieczeństwa, zdrowia i porządku publicznego. Są to pojazdy, które w określonych sytuacjach mogą korzystać z przywilejów na drodze, takich jak pierwszeństwo przejazdu czy możliwość łamania niektórych przepisów ruchu drogowego. Aby jednak inni uczestnicy ruchu mogli odpowiednio zareagować, pojazdy te są wyposażone w sygnały świetlne i dźwiękowe, które mają jasno określone znaczenie. W tym artykule przyjrzymy się bliżej znaczeniu koloru błysku oraz zasadom pierwszeństwa przejazdu pojazdów uprzywilejowanych.

Co to jest pojazd uprzywilejowany?

Zgodnie z przepisami prawa o ruchu drogowym, pojazdem uprzywilejowanym jest pojazd, który wysyła sygnały świetlne w postaci niebieskich błysków oraz sygnały dźwiękowe o zmiennym tonie. Może to być pojazd służb ratunkowych, takich jak karetka pogotowia, straż pożarna czy policja, ale także inne pojazdy, np. służb specjalnych, które w danym momencie wykonują zadania wymagające szczególnego traktowania na drodze.

Proszę zauważyć, że karetki, wozy strażackie – nie mają czerwonych błysków, ale tylko niebieskie!

art. 2 pkt 38 PoRD –  pojazd uprzywilejowany jest to pojazd wysyłający sygnały świetlne w postaci niebieskich świateł błyskowych i jednocześnie sygnały dźwiękowe o zmiennym tonie, jadący z włączonymi światłami mijania lub drogowymi;
– określenie to obejmuje również pojazdy jadące w kolumnie, na której początku i na końcu znajdują się pojazdy uprzywilejowane wysyłające dodatkowo sygnały świetlne w postaci czerwonego światła błyskowego.

Art.  53 PoRD – Pojazdy uprzywilejowane

Pojazdem uprzywilejowanym w ruchu drogowym może być pojazd samochodowy należący do 22 służb i dowolny wskazany.

1. jednostek ochrony przeciwpożarowej;
2. zespołu ratownictwa medycznego;
3. Policji;
4. jednostki ratownictwa chemicznego;
5. Straży Granicznej;
6. 5a) Biura Nadzoru Wewnętrznego;
7. Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego;
8. Agencji Wywiadu;
9. 7a) Centralnego Biura Antykorupcyjnego;
10. 7b) Służby Kontrwywiadu Wojskowego;
11. 7c) Służby Wywiadu Wojskowego;
12. Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej;
13. Służby Więziennej;
14. Służby Ochrony Państwa;
15. 10a) (uchylony);
16. 10b) (uchylony);
17. 10c) straży gminnych (miejskich);
18. 10d) podmiotów uprawnionych do wykonywania zadań z zakresu ratownictwa górskiego;
19. 10e) Służby Parku Narodowego;
20. 10f) podmiotów uprawnionych do wykonywania zadań z zakresu ratownictwa wodnego;
21. 10g) Krajowej Administracji Skarbowej wykorzystywany przez Służbę Celno-Skarbową;
22. Inspekcji Transportu Drogowego;
23. jednostki niewymienionej w pkt 1-11, jeżeli jest używany w związku z ratowaniem życia lub zdrowia ludzkiego – na podstawie zezwolenia ministra właściwego do spraw wewnętrznych.

Znaczenie koloru błysku

Kolor błysku sygnałów świetlnych pojazdów uprzywilejowanych nie jest przypadkowy – każdy z nich ma swoje określone znaczenie:

1. Niebieski błysk – Jest to podstawowy sygnał świetlny pojazdów uprzywilejowanych. Informuje innych uczestników ruchu, że pojazd wykonuje zadanie wymagające natychmiastowego działania i należy mu ustąpić pierwszeństwa. Pojazdy z niebieskim błyskiem mogą łamać przepisy ruchu drogowego, np. przejeżdżać na czerwonym świetle czy przekraczać dozwoloną prędkość, pod warunkiem zachowania szczególnej ostrożności.
2. Czerwony błysk – Czerwony sygnał świetlny jest stosowany w połączeniu z niebieskim i oznacza szczególną sytuację, w której pojazd uprzywilejowany wymaga bezwzględnego ustąpienia pierwszeństwa oraz dodatkowo natychmiastowego zatrzymania innych pojazdów – w zawiązku z przejazdem KOLUMNY UPRZYWILEJOWANEJ!

WAŻNE! CZERWONE światło błyskowe – traktujemy tak samo jak czerwone migające na przejeździe kolejowym! Należy zatrzymać się i czekać, aż przejedzie całą kolumna!
Kierujący po zauważeniu pojazdu uprzywilejowanego nadającego dodatkowo światło CZERWONE musi się zatrzymać i czekać, aż przejedzie całą kolumna – do momentu jak nie zobaczy ostatniego pojazdu nadającego sygnał jednocześnie NIEBIESKI + CZERWONY! Dopiero wtedy można ruszać! Wewnątrz kolumny uprzywilejowanej mogą być samochody cywilne w żaden sposób nieoznakowana i są to najczęściej limuzyny VIP-ów albo zupełnie cywilne pojazdy jadące w kolumnie na podstawie odrębnych zezwoleń i przepisów! Tez należy im ustępować! Na końcu kolumny będzie zawsze pojazd uprzywilejowany – oznakowany tzw. ZAMYKAJĄCY – który nadawać będzie niebieskie sygnały błyskowe łącznie z CZERWONYMI!

Pierwszeństwo przejazdu pojazdów uprzywilejowanych

Zgodnie z przepisem art. 9 PoRD – uczestnik ruchu i inna osoba znajdująca się na drodze są obowiązani ułatwić przejazd pojazdu uprzywilejowanego, w szczególności przez niezwłoczne usunięcie się z jego drogi, a w razie potrzeby zatrzymanie się.

Pojazdy uprzywilejowane mają prawo do pierwszeństwa przejazdu, ale tylko w określonych warunkach. Aby pojazd mógł korzystać z tego przywileju, musi jednocześnie używać sygnałów świetlnych (niebieskich lub niebiesko-czerwonych) oraz dźwiękowych. W takiej sytuacji inni uczestnicy ruchu są zobowiązani do:

• Ustąpienia pierwszeństwa, zjeżdżając na bok lub zatrzymując się, jeśli to konieczne.
• Nieutrudniania przejazdu pojazdu uprzywilejowanego, np. poprzez blokowanie drogi.
• Zachowania szczególnej ostrożności, zwłaszcza na skrzyżowaniach, gdzie pojazdy uprzywilejowane mogą przejeżdżać na czerwonym świetle.

Warto jednak pamiętać, że kierowcy pojazdów uprzywilejowanych również muszą zachować ostrożność i upewnić się, że ich manewry nie zagrażają bezpieczeństwu innych uczestników ruchu.
W razie naruszenia zasad bezpieczeństwa i niezachowania szczególnej ostrożności kierujący pojazdem uprzywilejowanym także może odpowiadać za kolizję lub wypadek jako sprawca.

Ciekawostką jest jeszcze żółty błysk – żółte sygnały świetlne nie oznaczają pojazdu uprzywilejowanego, ale pojazd wykonujący prace na drodze lub poruszający się w sposób mogący stanowić zagrożenie dla innych uczestników ruchu. Przykładem mogą być pojazdy służb drogowych, śmieciarki czy pojazdy holownicze. Żółty błysk ostrzega i w niektórych przypadkach daje możliwość kierującym pojazdami wykonującymi prace na drodze do niestosowania się do przepisów. Żółtego światła błyskowego można też używać zamiast trójkąta odblaskowego w razie sygnalizowania awarii na drodze, co jest racjonalne.

Ponad prawem

Art . 53 ust.2 PoRD – Kierujący pojazdem uprzywilejowanym może, pod warunkiem zachowania szczególnej ostrożności, nie stosować się do przepisów o ruchu pojazdów, zatrzymaniu i postoju oraz do znaków i sygnałów drogowych tylko w razie, gdy:

1) uczestniczy:

1. a) w akcji związanej z ratowaniem życia, zdrowia ludzkiego lub mienia albo koniecznością zapewnienia bezpieczeństwa lub porządku publicznego albo
2. b) w przejeździe kolumny pojazdów uprzywilejowanych,
3. c) w wykonywaniu zadań związanych bezpośrednio z zapewnieniem bezpieczeństwa osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe, którym na mocy odrębnych przepisów przysługuje ochrona;

2) pojazd wysyła jednocześnie sygnały świetlny i dźwiękowy; po zatrzymaniu pojazdu nie wymaga się używania sygnału dźwiękowego;

3) w pojeździe włączone są światła drogowe lub mijania.

Art 53.ust.3 PoRD – Kierujący pojazdem uprzywilejowanym jest obowiązany stosować się do poleceń i sygnałów dawanych przez osoby kierujące ruchem lub upoważnione do jego kontroli.

WYPRZEDZANIE – ZAKAZY

art. 24 ust. 11 PORD, zabrania się wyprzedzania pojazdu uprzywilejowanego na obszarze zabudowanym. Ponadto zabrania się wjeżdżania między jadące w kolumnie pojazdy uprzywilejowane, stosownie do art. 32 ust. 6 PoRD

Art. 32. o ruchu drog. Ruch pojazdów w kolumnie

1. Liczba pojazdów jadących w zorganizowanej kolumnie nie może przekraczać:

1) samochodów osobowych, motorowerów lub motocykli – 10;
2) rowerów, wózków rowerowych lub hulajnóg elektrycznych – 15;
3) pozostałych pojazdów – 5.
2. Odległość między jadącymi kolumnami nie może być mniejsza niż 500 m dla kolumn pojazdów samochodowych oraz 200 m dla kolumn pozostałych pojazdów.
3. (uchylony)
4. Jazda w kolumnie nie zwalnia kierującego pojazdem od przestrzegania obowiązujących przepisów ruchu drogowego.
5. Przepisów ust. 1 i 2 nie stosuje się do pojazdów uprzywilejowanych oraz pojazdów Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej.